ŹREBAK

Gdy nowonarodzone źrebię ciężko dyszy, jest słabe, trzeba interweniować. Masujemy całe  jego ciało wiechciem słomy, aby pobudzić krążenie. Czasami pomaga zimny okład w okolicy serca (pod lewym łokciem). Najważniejszym pokarmem dla nowo narodzonego źrebaka jest siara, która wpływa miedzy innymi na wydalenie smółki z jelit źrebaka.

Do ssania i dotykania wymion przez źrebaka należy przyzwyczaić szczególnie klacz pierwiastkę, masując i dotykając wymiona podczas zabiegów pielęgnacyjnych. Oszczędzi to później kłopotów, gdyż klacz nie będzie się bronić. Zwykle pół godziny po porodzie źrebię wstaje, zaczyna się poruszać po boksie i zabiera się do ssania.

Zwykle źrebię przychodzi na świat szybko i bez problemów, a sam poród trwa krótko. Mimo to - na wszelki wypadek - nie zaszkodzi, by na miejscu znalazł się ktoś, kto będzie wiedział, co czynić w przypadku komplikacji.

Wielki dzień nadszedł! Klacz staje się niespokojna, zaczyna się pocić, wreszcie oddala się od stada. Wkrótce na świecie pojawi się źrebak. Klacz instynktownie wie, co ma czynić.

Pierwsze oznaki
O tym, że poród jest już tuż tuż, informują zwykle jednoznaczne przesłanki. W ostatnich tygodniach ciąży klacz jest nerwowa, często się pokłada, po czym bardzo szybko wstaje. Widać, że czuje się nie najlepiej, unika innych koni, czasem bywa wobec nich agresywna. Na tydzień-dwa przed wyźrebieniem jej brzuch wyraźnie się powiększa. Sygnałem jest też zapadnięcie się okolic krzyża.

Napływ mleka
Mniej więcej 14 dni przed oźrebieniem wymiona klaczy nabrzmiewają. Jest to szczególnie widoczne na tydzień przed rozwiązaniem. Ze strzyków kapią jasnożółte krople siary. Weterynarz może na podstawie badania tych kropli dokładniej ustalić termin oźrebienia.
 

Kilka godzin przed
Jeżeli ciężarna klacz przebywa z innymi końmi na pastwisku, w pewnym momencie oddala się od stada. Jeżeli jest w stajni, zaczyna poruszać się nerwowo w swoim boksie. Czasem tarza się po słomie spoglądając na swój brzuch. Może to być jeszcze fałszywy alarm - tego typu zachowania zdarzają się niekiedy na tydzień, a nawet dłużej przed porodem. Oznaką rozpoczęcia właściwych bólów porodowych jest silne pocenie. Na kilka godzin przed oźrebieniem srom wyraźnie nabrzmiewa.

Odejście wód płodowych
Właściwy poród rozpoczyna się wraz z odejściem wód płodowych. To w nich dojrzewał płód w łonie matki przez ponad 11 miesięcy. Pęcherz płodowy pęka, gdy źrebak zaczyna przemieszczać się z macicy do kanału rodnego. To wtedy odchodzą wody - teraz dla własnego dobra źrebak powinien jak najszybciej opuścić łono matki. Przednie nogi powinny ukazać się najpóźniej 20 minut po odejściu wód, a cały źrebak powinien zostać urodzony w ciągu kolejnych 5 minut (maksimum pół godziny później). Jeżeli tak się nie stało lub jeśli najpierw wyszły kończyny tylne, niezbędna staje się szybka interwencja weterynarza. Gdy maluch pojawia się na świecie otacza go jeszcze błona pęcherza płodowego. Niedługo potem matka pieczołowicie usunie ją i osuszy swoje dziecko. W chwile po urodzeniu źrebak wydobywa się z pomocą z błony pęcherza płodowego. Jeśli jest za słaby i nie daje sobie z tym rady albo jeśli błona nie pękła, powinna zostać szybko przerwana na głowie źrebięcia, żeby się nie udusiło. Gdy źrebię wreszcie szczęśliwie się z niej wydobędzie, klacz osusza źrebaka językiem i czyści jego nozdrza i resztę pyska. Gdyby nie zrobiła tego sama (ale tylko wtedy!) staje się to Twoim zadaniem - musisz wówczas ostrożnie oczyścić ze śluzu nozdrza i pyszczek źrebaka i wytrzeć je do sucha czystą szmatką lub chusteczkami higienicznymi. Pępowina zostaje zwykle przerwana we właściwym miejscu. Gdyby to się nie stało, należy przeciąć ją samemu po uprzednim przewiązaniu w najcieńszym miejscu ( ok 4-6 cm od brzuszka), następnie odkazić i zostawić. jeśli pępowina urwie się tuż przy brzuszku, wskazana jest pomoc lekarza weterynarii.

Ostatni wysiłek
Po porodzie klacz szybko dochodzi do siebie - zwykle już po trzech kwadransach wstaje na nogi. Odejście łożyska następuje mniej więcej po godzinie od chwili narodzin źrebaka. Jeżeli po trzech godzinach łożysko nadal pozostaje w łonie matki, powinien interweniować weterynarz, gdyż grozi to zakażeniem

Pierwsze kroki
Gdy źrebak po raz pierwszy staje na nogi, sprawia tak nieporadne wrażenie, że naturalnym odruchem jest, aby mu pomóc. W żadnym wypadku nie należy tego czynić - te niezdarne próby to jedna z najważniejszych lekcji w jego życiu. Wkrótce po urodzeniu źrebak szuka matczynych sutków i zaczyna ssać - pierwsze "mleko", czyli tzw. siarę, która zawiera substancje chroniące nowonarodzonego przed infekcjami, a także umożliwia wydalenie smółki już w pierwszym dniu życia.

Instynkt ucieczki
Udomowiony koń nie musi raczej bać się drapieżników. Jednak żyjące na wolności osobniki wykorzystują i dziś cechę wykształconą w procesie ewolucji - ich źrebaki to potencjalnie łakomy kąsek dla niedźwiedzi, wilków, rysiów i innych dzikich kotów. Jedyny ratunek przed nimi to ucieczka. Żeby była ona skuteczna, natura obdarzyła gatunek specyficzną "deforamcją" - nowo narodzony koń, mimo małych rozmiarów, ma nieproporcjonalnie długie kończyny - mające aż 90% "dorosłej" długości. To dzięki temu źrebię może w razie niebezpieczeństwa uciekać prawie tak szybko jak reszta stada.

Zabawa i wypoczynek
Źrebaki, podobnie jak większość młodych zwierząt niezależnie od gatunku, są z natury bardzo żywe i ciekawe otaczającego świata. Najchętniej brykałyby bez przerwy i tylko czekają na pretekst do radosnych figli. Są ciągle w ruchu, dzięki czemu w błyskawicznym tempie trenują swoje nogi, wzmacniając ścięgna i muskulaturę. Szybko podrywają się do biegu, jednak równie szybko co jakiś czas padają zmęczone na ziemię. Wybuchy energii wymagają odpoczynku. Nie musisz się martwić widokiem wyciągniętego na trawie, bezsilnego źrebaka. Najprawdopodobniej już za chwilę nie będzie po nim znać śladu zmęczenia.

Nauka przez zabawę
Zabawa z innymi źrebakami n łące to doskonała szkoła życia. Maluchy uczą się reagować w różnych sytuacjach, które mogą zdarzyć się w rzeczywistości. Szaleńcze gonitwy, skoki i niegroźne "bijatyki" między źrebakami to niezła wprawka do dorosłego życia, gdzie szybka ucieczka przed atakującym drapieżnikiem jest nierzadko kwestią życia i śmierci. Dzięki takim zabawom źrebak uczy się także "rytuałów" typowych dla życia w stadzie.

Wiek konia - wiek człowieka
W ciągu pierwszych pięciu lat życia źrebaka jeden rok odpowiada pięciu w życiu człowieka. I tak na przykład sześciomiesięczne źrebię znajduje się w takim stadium rozwoju psychicznego i fizycznego co dwuipółroczne dziecko. Jednak w przeciwieństwie do człowieka koń po ukończeniu roku mierzy już trzy czwarte swojej "dorosłej" wielkości.
 

Oznaki niewłaściwego żywienia
Źrebak, którego pole poruszania się zostaje ograniczone i który jest niewłaściwie żywiony, nieuchronnie będzie miał problemy ze zdrowiem, a już na pewno ze wzrostem. Nie rozwinąwszy w pierwszych miesiącach solidnego szkieletu, nie urośnie. Z czasem nie będzie prawdopodobnie również wad kopyt i układu kostnego. Jest wiele oznak wskazujących na to, że źrebię nie jest odżywiane prawidłowo. Wygłodzony konik wygląda na zmęczonego, jest chudy i zwykle trzyma się kurczowo swojej matki, nieustannie próbując pić jej mleko. Z kolei syty źrebak jest krągły, ma błyszczącą sierść, żywe spojrzenie i w każdym ruchu tryska energią. Kondycja w pierwszych miesiącach po przyjściu na świat wpływa w znaczący sposób na witalność i temperament w dorosłym życiu.